Tottochan - cô bé bên cửa sổ

TETSUKO KUROYANAGI
TỐT-TÔ-CHAN CÔ BÉ BÊN CỬA SỔ

...



Bạn đọc Việt Nam thân mến,
Tôi vô cùng hân hạnh được giới thiệu cuốn sách quý của một người quen thân mà tôi hết sức yêu mến, chị Tét-su-kô Ku-rô-y-a-na-gi, sứ giả thiện chí của UNICEF. Đây không phải là lần đầu tiên bạn gặp người phụ nữ tuyệt diệu này, bởi chị đã sang thăm Việt Nam tháng 11 năm 1988. Qua chuyến đi thặm đó nhiều bạn đã biết chị là một nghệ sỹ truyền hình rất mực tài hoa, “Chương trình phỏng vấn hằng ngày của Tét-su-kô” được khán giả Nhật Bản đánh giá cao và yêu mến. Là người nổi tiếng như vậy song về nhiều phương diện khác chị lại còn đặc biệt hơn nữa. Qua cuốn sách gần như tự truyện của chị phần lớn chúng ta đã nghĩ chị Ku-rô-y-a-na-gi là Tôt-tô-chan, người mà lòng nhân hậu, niềm tinm khát vọng đã được mô tả tài tình qua từng trang sách.
Tôi lại lấy làm hân hạnh gấp bội vì Bộ Giáo Dục Việt Nam có sách kiến cho dịch và in tại Việt Nam cuốn Tôt-tô-chan với sự tài trợ của UNICEF và đặc biệt cho trẻ em có tật.
Và cuối cùng tôi xin tất cả các bạn đọc nhớ cho rằng Tôt-tô-chan lớn lên ở một đất nước bị chiến tranh tàn phá, phải trải qua nhiều khó khăn gian khổ. Qua cuốn sách nàym tôi tin chắc rằng chị sẽ chinh phục được trái tim mỗi một chúng ta, sẽ có thêm nhiều bạn mới và sẽ phát huy được truyền thống hòa bình.
M.TA-RI-CƠ PHA-RU-KI
Đại diện UNICEF
(Quỹ nhi đồng Liên hiệp quốc) tại Việt Nam

Dear Vietnamese Readers,
It gives me great pleasure to introduce to you this lovely book, written by a fond acquaintance of mine, Ms.Tetsuko Kuroyanagi, UNICEF Goodwill Ambassador. It is not the first time you have met this great lady, as she visited Viet Nam in November 1988. From that visit a lot of you will know that she is a very successful Hapanese television personalitym whose daily interview programme “Tetsuko Room” is highly appreciated and loved by her Japanese audience. But she is special in many more ways than being famuoi. Through her almost autobiographical book, most of us have started to think of Ms. Kuroyanagi as “Totto-chan”, whose kindness, belidfs and aspirations have been aptly described in the following pages.
I am doubly proud of this book, as the Ministry of Education has taken the initiative of having “Totto-chan” translated ank especially because the proceeds will be used to help build a special school for handicapped children.
In a closing note, I would also like to ask all readers to bear in mind that “Totto-chan” grew up in a nation ravaged by war, experiencing many difficulties and hardships. Through this book I am sure she will steal her way into the hearts of all of you, make many friends and spread the tradition of peace.
M. Tarique Farooqui

Lời tác giả gửi bạn đọc Việt Nam
“Trường tiểu học mãi mãi là nơi tôi yêu thích nhất và không có người nào ảnh hưởng đến tôi nhiều hơn thầy hiệu trưởng trường đó. Tôi đặc biệt vui là cuốn “Tôt-tô-chan, cô bé bên cửa sổ” của tôi viết về ngôi trường này, về thầy hiệu trưởng đến với trẻ em Việt Nam.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Bộ Giáo dục Chính phủ Việt Nam và Nhà Xuất bản Kim Đồng về việc xuất bản cuốn sách “TỐT-TÔ-CHAN” bằng tiếng Việt và cảm ơn UNICEF đã đỡ đầu xuất bản cuốn sách này.
Tôi đã gặp nhiều trẻ em ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh khi thăm Việt Nam năm 1988 với tư cách Sứ giả Thiện chí UNICEF.
Nhiều trẻ em tôi đã gặp đang phải chịu những hậu quả của chiến tranh cả về vật chất, tinh thần cũng như thể chất.
Tôi đã biết sự khủng kiếp của chiến tranh. Nhưng trẻ em Nhật Bản ngày nay không biết điều đó. Nhiều trẻ em Nhật Bản bắt đầu hiểu khi đọc cuốn sãh của tôi viết về ngôi trường của mình.
Tôi mong muốn mỗi trẻ em trên trái đất này đều có điều kiện lớn lên trong tình yêu, sự chăm sóc, được học hành, không phải chịu đói khổ và sợ hãi và vì mục đích đó tôi sẽ tiếp tục làm việc hết sức mình”.
Xin gửi lời chào thân ái.
Tô-ky-ô ngày 12 tháng 6 năm 1989
TÉT-SU-KÔ KU-RÔ-Y-A-NA-GI
Author’s Message to Viernamese Readers
“My elementary school has always been my favourite place, and no one has had more impact on my life than the headmaster of my elementary school. I am particularly happy that “Totto-chan: The Little Girl At the Window”, my book about this school and its head-master, is mow available to the children of Viet Nam.
I would like to express my gratitude to the Ministru of Education of the Government fo Viet Nam for publishing this Vietnamese version of “Totto-chan”, and UNICEF for assisting in sponsoring it. I met many children in Hanoi and in Ho Chi Minh City when I visited Viet Nam in 1988 as a UNICEF Goodwill Ambassador. Many of the children I met were suffering the material and mentel, as well as the physical consequences of the war. I know the horror of war, but the children of Japan today do not know it. Many Japanese children begin to understand it when thay read in my book about my school being destroyed.
I want every child on this earth to have a chance to grow up with love, care and the opportunity for education, and without hunger or fear, and for this I will continue to work my very best.”
Regards
TOKYO, June, 12th 1989.
TETSUKO KUROYANAGI
__________________

Nhà ga

Họ rời con tàu Oâi-ma-chi tạu ga Gi-y-u-gao-ka, và người mẹ nắm tay Toot-tô-chan đi ra cổng soát vé. Tốt-tô-chan chưa đi tàu bao giờ nên em không muốn trả lại cái vé quý giá mà em đang nắm chặt trong tay.
- Cháu giữ lại cái vé này được không? – Tốt-tô-chan hỏi người soát vé.
Bác liền trả lời:
- Không được đâu cháu ạ, - và thu lấy cái vé của em.
Tốt-tô-chan liền chỉ vào cái hộp đựng đầy vé và hỏi:
- Có đúng tất cả những cái vé này là của bác không?
- Không đâu, đây là vé của nhà ga. – Bác trả lời, trong lúc vẫn luôn tay đón lấy vé của những người khách ra cổng.
Tốt-tô-chan lại nhìn chiếc hộp một cách thèm muốn và nói tiếp:
- Oâi thế nào lớn lên cháu cũng đi bán vé xe lửa thôi!
Bác soát vé nhìn em kỹ hơn:
- Thằng bé nhà bác cũng muốn làm việc ở nhà ga, các cháu sẽ cùng làm với nhau vậy!
Tốt-tô-chan bước sang một bên và trìu mến nhìn bác soát vé. Người bác tròn mập mắt đeo kính vẻ mặt rất phúc hậu.
Tốt-tô-chan đứng chống nạnh, suy nghĩ về cái điều bác soát vé vừa nói: “Hừm! Hừm cháu không phản đối chuyện cháu cùng làm việc với con trai bác đâu”, em nói:
- Cháu sẽ nghĩ kỹ thêm về chyện này. Bây giờ cháu sẽ rất bận vì cháu đang trên đường đi đến trường mới.
Em chạy đến với mẹ đang đứng đợi em và nói to:
- Con sẽ làm một người bán vé, mẹ ạ.
Bà mẹ không tỏ vẻ ngạc nhiên, bà nói:
- Mẹ tưởng con sẽ trở thành một nhà tình báo cơ mà.
Tốt-tô-chan nắm chặt tay mẹ bước đi. Em rất nhớ là cho tới ngày hôm qua, em vẫn còn có ý muốn trở thành một nhà tình báo. Nhưng thật vui xiết bao nếu được làm chủ một cái hộp đựng đầy vé!
- À con nghĩ ra rồi, - một ý hay chợt thoáng hiện ra trong đầu em. Em nhìn mẹ và nói to. – Liệu con có thể vừa làm người bán vé vừa làm một nhà tình báo được không hả mẹ?
Người mẹ không trả lời. Dưới chiếc mũ dạ có đính những bông hoa nhỏ, khuôn mặt đáng yêu của người mẹ trở nên đăm chiêu. Sự thật là bà đang rất lo. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu người ta không nhận Tốt-tô-chan vào trường mới? Bà nhìn Tốt-tô-chan đang tung tăng vừa đi vừa nói luôn mồm. Tốt-tô-chan không biết rằng mẹ đang rất lo lắng như vậy, nên khi bốn mắt gặp nhau, em nói một cách rất vui vẻ:
- Con nghĩ khác rồi mẹ ạ. Con sẽ xin vào một ban nhạc nhỏ đi hát rong trên đường phố, quảng cáo cho những cửa hàng mới cơ!
Giọng người mẹ đượm vẻ thất vọng khi bà nói:
- Mau lên con! Kẻo lại muộn bây giờ. Chúng ta không được để thầy hiệu trưởng phải đợi. Đừng huyên thuyên nữa. Hãy nhìn xuống đường và bước đi cho cẩn thận.
Đằng xa, phía trước họ, cổng một ngôi trường nhỏ cứ hiện rõ dần.
__________________

Cô bé bên cửa sổ

Lý do khiến bà mẹ lo lắng là mặc dù Tốt-tô-chan vừa mới đi học, em đã bị đuổi ra khỏi trường. Niềm yêu thích đã bị gạt bỏ ngay từ lớp một!
Chuyện xảy ra cách đây mới một tuần. Cô chủ nhiệm lớp Tốt-tô-chan đã mời mẹ em đến. Cô đi thẳng vào vấn đề:
- Con gái bà làm loạn cả lớp tôi. Tôi buộc phải đề nghị với bà chuyển em sang trường khác! – Cô giáo trẻ và xinh đẹp thở dài. – Thực sự tôi không còn cách nào khác!
Người mẹ vô cùng sững sốt. Bà phân vân tự hỏi, Tốt-tô-chan đã làm gì để đến nỗi loạn cả lớp lên?
Cô giáo đưa tay lùa mái tóc cắt ngắn kiểu con trai, đôi mắt chớp chớp lia lịa vẻ lo lắng, và bắt đầu kể rõ:
- Thưa bà, trước hết là chuyện em ấy cứ mở và đóng nắp bàn hàng trăm lần. Tôi có dặn là không em nào được mở và đóng nắp bàn trừ phi phải lấy ra hoặc cất đi một cái gì đó. Thế là con gái bà luôn tay lấy cái này ra, cất cái kia vào – lấy ra hoặc cất vào quyển vở, hộp bút chì, những cuốn sách giáo khoa và những thứ lặt vặt khác của em ấy. Ví dụ khi cả lớp viết bảng chữ cái, con bà mở nắp bàn lấy vở ra rồi đóng sầm lại. Tiếp đó em lại mở nắp bàn, thò đầu vào, lấy ra chiếc bút chì, rồi lại mau chóng đóng sầm nắp bàn lại, sau đó viết chữ “A”. Nếu em viết bẩn hay viết lỗi, em mở ngăn bàn, lấy cái tẩy ra đóng nắp bàn lại, tẩy chữ đó, rồi lại mở và đóng nắp bàn cất tẩy vào – tất cả các động tác diễn ra rất nhanh. Khi em viết xong chữ “A”, em đặt từng thứ một vào trong ngăn bàn. Em cất bút chì xong, đóng nắp bàn lại, liền đó lại mở nắp bàn để cất quyển vở vào. Khi viết đến chữ khác, em lại lặp lại từ đầu tất cả – trước tiên là quyển vở, rồi đến cái bút chì, đến cái tầy – mở và đóng nắp bàn với từng thứ một. Những động tác đó làm đầu óc tôi quay cuồng. Và tôi cũng không thể trách em được vì mỗi lần em mở hay đóng nắp bàn đều có lý do cả!
Đôi hàng mi dài của cô giáo chớp chớp như thể cảnh tượng đó đang sống lại trong đầu cô.
Một ý nghĩ lóe sáng trong đầu người mẹ: Tại sao Tốt-tô-chan lại mở và đóng nắp ngăn bàn nhiều lần như vậy? Bà nhớ lại Tôt-tô-chan tỏ ra rất xúc dộng trong buổi đầu sau khi ở trường về. Em nói: “Trường học thật tuyệt! Bàn học của con ở nhà thì có các ngăn kéo, nhưng bàn hoc ở trường lại có nắp nâng lên. Nó giống như một cái hộp, và mẹ có thể cất mọi thứ vào đó. Thật là thú vị!”
Người mẹ hình dung cảnh con gái mình khoái chí hết mở, rồi lại đóng nắp chiếc bàn mới kia. Và người mẹ cũng không nghĩ rằng việc làm đó là nghịch ngợm. Dù sao thì Tốt-tô-chan cũng sẽ chấm dứt trò mở, đóng nắp bàn khi nó thấy không còn mới lạ nữa. Nhưng bà chỉ nói với cô giáo rằng:
- Tôi sẽ nói với cháu về chuyện này.
Cô giáo nói tiếp giọng to hơn:
- Nếu chuyện chỉ có thế, tôi đã cho qua…
Người mẹ hơi lùi lại khi cô giáo chồm về phía trước:
- Khi đã chấm dứt trò cập kênh với chiếc nắp bàn em ấy lại đứng dậy. Đứng suốt cả buổi học.
- Đứng dậy ư? Ở đâu? – người mẹ vô cùng ngạc nhiên hỏi.
- Bên cửa sổ, - cô giáo trả lời vẻ bực dọc.
- Tại sao cháu lại đứng bên cửa sổ ạ? – người mẹ hỏi một cách bối rối.
- Để em ấy có thể gọi những người hát rong lại, - cô giáo gần như gào lên.
Đại khái câu chuyện của cô giáo là thế này: Sau gần một giờ cập kênh với chiếc nắp bàn, Tốt-tô-chan rời chỗ ngồi đến bên cửa sổ nhìn ra đường phố. Sau đó, đúng vào lúc cô giáo hy vọng rằng, nghĩ đến trật tự, em ấy có thể trở về chỗ ngồi, thì Tốt-tô-chan bỗng gọi to đoàn hát rong ăn mặc lòe loẹt đang đi ngang qua. Phòng học ở ngay tầng trệt nhìn ra đường phố là niềm vui của Tốt-tô-chan và cũng là nỗi khổ của cô giáo. Chỉ có một hàng rào thấp ngăn cách, cho nên bất kể ai trong lớp cũng có thể nói chuyeejndeex dàng với những người qua lại. Nghe Tốt-tô-chan gọi, những người hát rong đến ngay bên cửa sổ. Cô giáo kể tiếp: Thế là Tốt-tô-chan nói to với cả lớp “Họ đến rồi đấy!” và tất cả học sinh trong lớp ùa đến ngay bên cửa sổ, nói chuyện với những người hát rong.
“Chơi bài gì đi!”, Tốt-tô-chan đề nghị. Và thế là đoàn hát rong, vốn thường đi qua trường lặng lẽ, đã dùng ngay các nhạc cụ như kèn cla-ri-nét, cồng, trống, đàn ba dây biểu diễn cho học sinh xem trong lúc cô giáo tội nghiệp chẳng biết làm gì ngoài việc kiên trì chờ đợi cho đến khi cuộc vui kết thúc.
Cuối cùng, cuộc biểu diễn chấm dứt, đoàn hát rong ra đi, còn học sinh trở về chỗ của mình. Tất cả, chỉ trừ Tốt-tô-chan. Khi cô giáo hỏi: “Tại sao em còn đứng đó?” Tốt-tô-chan trả lời một cách nghiêm túc: “Thưa cô, có thể là ban nhạc khác sẽ đến. Và thật là tiết nếu họ đến mà chúng em không được gặp”.
- Bà có thể nhận thấy những sự việc này gây mất trật tự đến chừng nào rồi, có đúng không? – cô giáo xúc động nói.
Bà mẹ tỏ vẻ đồng tình. Cô giáo lại tiếp tục kể, giọng gay gắt hơn:
- Và sau đó, ngoài những chuyện tôi vừa kể trên…
- Cháu nó còn làm những gì nữa ạ? – bà mẹ hỏi trong tâm trạng của người bị yếu thế.
- Gì nữa ấy à?- cô giáo kêu lên. – Nếu tôi có thể kể hết được những việc mà em đã làm thì tôi không phải đề nghị bà cho cháu chuyển trường.
Cô giáo trấn tĩnh lại, nhìn thẳng vào mặt bà mẹ và lại nói:
- Hôm qua, Tốt-tô-chan lại tiếp tục đứng ở bên cửa sổ như thường lệ. Tôi tiếp tục giảng bài, nghĩ rằng em ấy lại đứng đợi những người hát rong thì bỗng nhiên tôi nghe thấy em ấy hỏi một người nào đó: “Bạn đang làm gì thế?”. Từ nơi tôi đứng, tôi chả nhìn thấy ai và tôi cũng không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Sau đó em lại hỏi: “Bạn đang làm gì thế” Em không nói chuyện với người đi trên đường mà với một ai đó ở trên cao kia. Tôi bắt đầu tò mò và có nghe tiếng trả lời nhưng không thấy gì. Trong lúc đó, vì con gái bà cứ liên tục hỏi “Bạn đang làm gì thế?” nên tôi không thể nào giảng bài được. Tôi đi đến bên cửa sổ để xem con bà đang nói chuyện với ai. Khi tôi ngoái đầu ra ngoài cửa sổ nhìn lên, tôi thấy một đôi chim nhạn đang làm tổ dưới mái hiên của nhà trường. Em đang nói chuyện với đôi chim nhạn! Bây giờ khi đã hiểu các em, tôi không cho rằng nói chuyện với chim nhạn là xấu đâu! Chỉ có điều tôi muốn nói là không nên hỏi chim nhạn đang làm gì khi còn ở trong lớp.
Bà mẹ chưa kịp xin lỗi thì cô giáo đã nói tiếp:
- Sau đó là tiết vẽ. Tôi yêu cầu các em vẽ lá cờ nước Nhật. Tất cả các em khác đều vẽ đúng, chỉ trừ con gái bà. Em không vẽ quốc kỳ mà lại vẽ lá cờ của hải quân, loại cờ có tua xung quanh như bà biết đấy. Theo tôi, vẽ như vậy cũng không có gì là sai. Nhưng ngay sau đó em vẽ những đường diềm ở xung quanh. Vẽ đường diêm! Bà biết không, nó giống như những đường diềm ở cờ thiếu nhi ấy mà. Có lẽ em đã nhìn thấy một chiếc cờ như thế ở một nơi nào đó. Trước khi tôi nhận ra em vẽ như thế nào, thì em đã vẽ đường tua vàng vượt ra khỏi trang giấy xuống mặt bàn. Bà biết không, em vẽ lá cờ gần hết cả trang giấy nên không còn đủ chỗ để vẽ đường diềm nữa. Thế là em cầm cái bút màu vàng vẽ hàng trăm nét quanh lá cờ, vượt cả ra ngoài trang giấy va khi em nhấc quyển vở lên, mặt bàn đã đầy những vệt vàng không thể nào lau sạch được. Cũng may là em chỉ vẽ những đường đó ở ba phía.
- Cô nói, chỉ có ở ba phía, có nghĩa là thế nào? – bà mẹ lúng túng hỏi.
Tuy đã thấm mệt, cô giáo vẫn ôn tồn giải thích:
- Em ấy vẽ cán cờ ở phía bên trái nên đường diềm chỉ ở ba phía xung quanh thôi.
Bà mẹ phần nào cảm thấy vợi đi nỗi lo lắng:
- Tôi hiểu rồi, chỉ có ở ba phía…
Nhưng phần lớn cán cờ lại cũng vượt ra ngoài trang giấy, và nó vẫn còn để nguyên dấu vết trên mặt bàn. – Sau đó cô giáo đứng dậy, lạnh lùng, nói to như nổ một loạt súng để từ biệt. – Không phải chỉ có tôi bực mình, mà ngay cả cô giáo phòng bên cũng rất khó chịu.
Như vậy rõ ràng là bà mẹ phải làm một việc gì đây. Hành động của con gái bà như vậy là không hay đối với những học sinh khác. Bà sẽ phải đi tìm một trường học nào đó, nơi người ta có thể hiểu được cô con gái nhỏ bé của bà, và dạy cho nó biết cách sống hòa hợp với người khác.
Nhà trường mà hai mẹ con bà đang trên đường đi tới đã được bà phát hiện ra sau khi dày công tìm kiếm.
Bà mẹ không hề nói với Tốt-tô-chan rằng em đã bị đuổi học. Bà nhận thấy rằng Tốt-tô-chan không thể hiểu nổi những việc làm sai trái của em, và bà cũng không muốn con gái bà có những mặc cảm, nên bà quyết định không nói với
Tốt-tô-chan về chuyện này cho đến khi nào em lớn lên. Trước sau, bà chỉ hỏi:
- Con có thích đến trường mới học không? Mẹ nghe nói đây là một trường rất tốt.
- Cũng thích mẹ ạ, - Tốt-tô-chan trả lời sau một thoáng suy nghĩ. – Nhưng…
“ Lại còn những gì nữa đây”, bà mẹ lo lắng nghĩ. “Liệu con bà có nhận biết rằng nó đã bị đuổi học không?”
Một lúc sau Tốt-tô-chan phấn khởi hỏi bà:
- Nhưng những người hát rong cũng sẽ đến trường mới chứ mẹ?
__________________

Trường mới

Đến trước cổng trường mới, Tôt-tô-chan dừng lại. Cổng trường cũ là những cột xi măng chắc chắn, có đề tên trường bằng chữ to. Còn cổng trường này chỉ gồm hai cột ngắn có cành lá chồi lên.
- Chiếc cổng này sẽ còn lớn lên. - Tôt-tô-chan nói. – Có thể nó sẽ lớn cao hơn cả những cây cột mắc dây điện thoại.
Rò ràng “hai cột cổng trường” là hai gốc cây còn rễ. Khi đến gần hơn Tôt-tô-chan phải ngoái đầu sang một bên để đọc tên trường vì cái biển đề tên trường bị gió thổi lệch đi.
“Tô-mô-e Ga-ku-en”
Khi Tôt-tô-chan sắp sửa hỏi mẹ “Tô-mô-e” có nghĩa là thế nào thì em thoáng nhận ra một cái gì đó đằng xa làm em cứ tưởng mình đang trong giấc mơ. Em ngồi thụp xuống, nhòm qua bụi cây để thấy cho rõ hơn, và em không thể tin vào mắt mình nữa.
- Mẹ ơi, có đúng một con tàu kia không? Kia kìa, ở trong sân trường ấy!
Để làm phòng học, nhà trường đã phải tận dụng sáu toa tàu bỏ không. Một trường học trên một con tàu! Điều này đối với Tôt-tô-chan giống như một giấc mơ thật?
Cửa sổ của các toa tàu long lanh trong nắng mai. Nhưng đôi mắt của cô bé má hồng nhìn chúng qua bụi cây còn long lanh hơn thế nữa.
__________________

Con thích trường này


Một lúc sau Tôt-tô-chan kêu lên sung sướng chạy về phía “trường học con tàu”. Em gọi mẹ:
- Mẹ ơi! Mau lên! Chạy lên tàu đi, nó vẫn còn đang đứng yên đấy!
Bà mẹ giật mình vội chạy theo con. Trước đây bà ở trơng đội bóng rổ nên chạy nhanh hơn và túm được áo Tôt-tô-chan khi em sắp sửa bước lên cửa.
- Con chưa vào được đâu, - bà mẹ vừa nói vừa giữ em lại. - Các toa tàu này là những phòng học, con chưa được nhận vào trường. Nếu con muốn lên con tàu này thì con cần phải ngoan, lễ phép với thầy hiệu trưởng. Bây giờ hai mẹ con phải chuẩn bị đến gặp thầy đi, và nếu mọi chuyện tốt đẹp thì con sẽ được nhận vào học. Con có đồng ý không?
Tôt-tô-chan vô cùng thất vọng vì không được lên ngay “con tàu”, nhưng em cũng hiểu rằng tốt hơn là phải nghe lời mẹ.
- vâng ạ, - em trả lời. Sau đó Tôt-tô-chan nói tiếp – Con rất thích trường này.
Hình như mẹ muốn nói, vấn đề đâu phải là chuyện con thích hay không thích trường này, mà là thầy hiệu trưởng có thích con hay không kia. Bà không túm áo Tốt-tô-chan nữa. Bà cầm tay con và chuẩn bị bước vào văn phòng thầy hiệu trưởng.
Tất cả các toa tàu đều yên lặng vì giờ học đầu tiên trong ngày đã bắt đầu. Bao quanh cái sân trường nhỏ bé có những thảm hoa rực rỡ những hoa đỏ và vàng, là một hàng cây thay cho cho một bức tường.
Văn phòng của thầy hiệu trưởng không ở trên toa xe mà ở bên trên một bãi đất cao, hình bán nguyệt, có bảy bậc thang lát đá để bước lên.
Tôt-tô-chan buông tay mẹ ra, rồi chạy lên các bậc. Bỗng em quay ngoắt lại làm bà suýt nữa xô vào em.
- Chuyện gì thế hở con ? – Bà mẹ hỏi, sợ rằng Tôt-tô-chan có thể thay đổi ý kiến về trường này.
Đứng ở bậc trên cùng cao hơn mẹ, Tôt-tô-chan nói nhỏ vẻ nghiêm trang:
- Người mà mẹ với con sắp gặp nhất định phải là ông trưởng tàu, mẹ nhỉ?
Người mẹ tính vốn kiên nhẫn nhưng đồng thời lại rất thích đù. Bà áp má Tôt-tô-chan vào má mình và hỏi:
- Tại sao con lại nói vậy?
Tôt-tô-chan chả lời:
- Mẹ nói rằng ông ấy là thầy hiệu trưởng, nhưng nếu ông có con tàu này thì chắc hẳn ông phải là trưởng tàu chứ?
Bà mẹ phải thừa nhận rằng việc trường này sử dụng những toa xe lửa cũ để làm phòng học là một điều khác thường. Nhưng bà không còn thời gian để giải thích nữa. Bà chỉ nói:
- Sao con không hỏi thẳng ông ấy? Vả lại thế cha con thì sao? Cha con chơi đàn vĩ cầm lại có những mấy chiếc đàn, nhưng nhà mình có thành một cửa hàng vĩ cầm đâu?
Không, nhà mình không phải là của hàng bán vĩ cầm - Tôt-tô-chan trả lời và cầm lấy tay mẹ.
__________________

Thầy hiệu trưởng

Thấy hai mẹ con Tôt-tô-chan bước vào phòng, một ông già rời ghế đứng dậy.
Mái tóc ông lưa thưa, mấy chiếc răng đã bị gãy, nhưng vẻ mặt ông vẫn hồng hào. Người ông không cao lắm, đôi vai và đôi cánh tay vạm vỡ, Ông ăn mặc gon gàng, trong bộ comlê đen có cả áo gi-lê.
Sau khi cúi đầu chào vội vã, Tôt-tô-chan phấn chấn hỏi luồn:
- Thưa bác, bác là thầy hiệu trưởng hay là trưởng tàu ạ?
Bà mẹ ngượng quá, nhưng bà chưa kịp nói gì thì ông giáo đã vừa cười vừa trả lời:
- Bác là thầy hiệu trưởng của trường này,
Tôt-tô-chan rất hài lòng:
- Ôi cháu rất vui, - em nói, - vì cháu muốn được bác giúp đỡ. Cháu thích học trường của bác.
Thầy hiệu trưởng đưa cho em cái ghế rồi quay sang nói với bà mẹ:
- Bây giờ bà có thể về nhà được rồi đó. Tôi muốn nói chuyện với Tôt-tô-chan.
Tôt-tô-chan hơi lúng túng một chút, nhưng rồi em cảm thấy có thể nói chuyện với ông hiệu trưởng.
- Vâng, tôi xin gửi cháu lại cho bác – bà mẹ mạnh dạn nói rồi bước ra và khép cửa lại.
Thầy hiệu trưởng kéo ghế ngồi đối diện với Tôt-tô-chan. Khi hai bác cháu ngồi gần lại với nhau, thầy nói:
- Nào bây giờ cháu hãy kể cho bác nghe về cháu đi! Cứ kể với bác bất cứ chuyện gì mà cháu thích.
“bất cứ chuyện gì mà cháu thích ư?” Tôt-tô-chan cứ tưởng rằng bác ấy sẽ hỏi và em sẽ trả lời. Nên khi thầy hiệu trưởng nói vậy, Tôt-tô-chan rất phấn khởi và em bắt đầu ngay. Chuyện của em hơi lộn xộn một chút, nhưng em kể rất say sưa. Em kể cho thầy hiệu trưởng nghe về con tàu chở hai mẹ con em đến đâu chạy nhanh đến mức nào; em đề nghị bác soát vé nhưng bác ấy không cho em giữ lại vé.
Chuyện cô chủ nhiệm lớp em trước đây rất xinh đẹp ra sao; chuyện về tổ chim nhạnm về chú chó Rốc-ky màu nâu của nhà em, nó có thể làm mọi trò; chuyện em hay ngậm kéo hồi học mẫu giáo và cô giáo thường khuyên em cẩn thận kẻo đứt lưỡi; nhưng rồi em vẫn cứ ngậm; chuyện em thường hay phải vắt mũi vì nếu để thò lò sẽ bị mẹ mắng; chuyện cha em bơi rất giỏi lại còn có thể lao đầu xuống nước lặn một hơi. Em kể rất say sưa. Thầy hiệu trưởng luôn miệng cười, gật đầu và nói:
- Rồi sau đó thì sao?
Tôt-tô-chan rất vui mừng, em tiếp tục kể mãi. Nhưng rồi em chẳng còn gì để kể nữa. Em ngồi im, cố nặn ra một chuyện gì đó.
- Cháu còn gì kể cho bác nghe nữa không? thầy hiệu trưởng hỏi.
“Bây giờ mà dừng lại thì ngượng quá”. Tôt-tô-chan tự bảo. Đây là dịp may tuyệt vời. Tôt-tô-chan vắt óc suy nghĩ. Em không hiểu có còn gì để kể nữa không? Bỗng em nảy ra được một ý.
Em có thể kể về bộ quần áo em đang mặc. Hầu hết quần áo của em đều do mẹ may nhưng riêng bộ quần áo này lại mua ở cửa hàng. Quần áo của em thường xuyên rách rất to. Mẹ chẳng bao giờ hiểu tại sao quần áo em lại rách như vậy. Thậm chí chiếc quần sợi bông màu trắng của em đôi khi cũng có những chỗ rách nhỏ. Em giải thích cho thầy hiệu trưởng biết quần áo em bị rách là em thường chui rào bọc quanh vườn của những gia đình khác, hoặc khi em đào bới dưới những đám dây kẽm gai ở những lô đất trống. Em nói, sáng nay khi soạn quần áo mặc đến trường em mới biết tất cả những thứ do mẹ may đề rách toạc, thành ra em phải mặc bộ quần áo do mẹ mua. Đây là bộ quần áo sợi pha len kẻ ô vuông đỏ thẫm cen màu xám. Bộ quần áo này không đến nỗi tồi lắm nhưng mẹ em chê những bông hoa màu đỏ thêu trên cổ là không đẹp.
- Mẹ cháu không thích kiểu cổ này, - vừa nói Tôt-tô-chan vừa bẻ cổ áo lên cho thầy hiệu trưởng xem.
Sau đó dù có vắt óc suy nghĩ em cũng chả còn gì để kể cho thầy hiệu trưởng nghe nữa. Đúng lúc đó thầy hiệu trưởng đứng dậy đặt bàn tay to và ấm áp lên đầu em, rồi nói:
- Rất tốt, từ giờ cháu là học sinh của trường này.
Em nhớ mãi câu nói này của thầy hiệu trưởng. Và lúc đó Tôt-tô-chan cảm thấy lần đầu tiên trong đời em đã được gặp một người mà em thực sự quý mến. Từ trước đến nay chưa có ai bỏ một thời gian dài đến như vậy để nghe em kể chuyện. Trong lúc nghe em kể chuyện thầy hiệu trưởng không hề ngáp một lần nào, thầy cũng không tỏ ra buồn chán mà ngược lại rất thích thú nghe em kể một cách say sưa.
Tôt-tô-chan chưa biết tính thời gian nhưng em cũng cảm thấy là lâu lắm. Nếu em biết tính, chắc em sẽ vô cùng kinh ngạc và biết ơn thầy hiệu trưởng. Vì hai mẹ con em đến trường lúc tám giờ, sau khi em kể hết chuyện và lúc thầy hiệu trưởng nói rằng em sẽ là học sinh của trường này, ông nhìn vào chiếc đồng hồ bỏ túi và nói:
- A, đã đến giờ ăn trưa rồi,
Như thế là thầy hiệu trưởng nghe em kể chuyện vừa đúng bốn tiếng đồng hồ!
Trước đó cũng như từ đó về sau chưa có một người lớn nào chú ý lắng nghe Tôt-tô-chan trong một thời gian dài như vậy. Mặt khác, kể cả mẹ em cũng như cô giáo chủ nhiệm đề kết sức ngạc nhiên là một đứa bé mới bảy tuổi như em đã có thể tìm đủ mọi chuyện để kể liên tục trong bốn giờ liền.
Tất nhiên lúc đó Tôt-tô-chan không hề có ý nghĩ là em bị duổi học và người ta chẳng biết còn cách nào để giải quyết việc này. Tính sôi nổi tự nhiên có phần hơi đãng trí của em làm em càng thêm hồn nhiên. Nhưng em cảm thấy rằng người ta thấy em hơi khác và có phần hơi kỳ lạ so với những đứa trẻ khác. Tuy nhiên, thầy hiệu trưởng lại làm cho em cảm thấy yên tâm, đầm ấm và hạnh phúc. Em muốn mãi ở bên thầy.
Đó là cảm tưởng của Tôt-tô-chan về thầy hiệu trưởng Sô-sa-ku Kô-ba-y-a-si trong ngày đầu tiên gặp mặt. Và, may thay, cảm tưởng của thầy giáo về em cũng là như vậy.
__________________

Giờ ăn trưa

Thầy hiệu trưởng dẫn Tôt-tô-chan đến thăm nơi ăn trưa. Ông giải thích:
- Chúng ta không ăn trưa ở trên tàu mà ăn ở phòng họp!
Phòng họp ở trên khu đất cao mà trước đó em đã phải leo vài bậc đá mới lên đến nơi.Ở đấy hai thầy trò thấy các bạn khác đang kéo bàn ghế ầm ĩ xếp thành một vòng tròn. Đứng ở góc phòng, Tôt-tô-chan níu lấy áo thầy hiệu trưởng và hoỉ:
- Thưa thầy, các bạn khác đâu ạ ?
- Tất cả chỉ có ngần này học sinh thôi, -Ông trả lời.
- Tất cả ngần này thôi ư ? -Tôt-tô-chan không thể tin được. Vì tất cả chỉ bằng học sinh của một lớp ở trường khác. -Thưa thầy, toàn trường chỉ có khoảng năm mươi học sinh thôi ạ?
- Ừ, tất cả chỉ có thế, -thầy hiệu trưởng noí.
Tôt-tô-chan nghĩ, mọi chuyện ở trường này đều khác so với trường cũ.
Lúc mọi người đã ngồi vào bàn, thầy hiệu trưởng liền hỏi các em có đem theo những thứ lấy từ biển lên và những thức có trên đất liền hay không?
- Có ạ, -tất cả đồng thanh trả lời và bắt đầu mở những hộp đựng thức ăn trưa khác nhau ra.
- Naò, thử xem các em có những gì, -thầy hiệu trưởng vừa nói vừa đi vòng quanh nhìn vào hộp thức ăn của các em trong lúc học sinh cười nói vui vẻ.
"Buồn cười thật", Tôt-tô-chan nghĩ. "Mình chả hiểu thầy hỏi những thứ gì lấy từ biển lên và những thứ có trên đất liền là gì cả". Trường này lạ thật. Buồn cười thật. Chưa bao giờ em nghĩ bữa ăn trưa ở trường lại nhộn đến thế. Ý nghĩ ngày mai em sẽ ngồi vào một trong những cái bàn này và đưa cho thầy hiệu trưởng xem "những thứ lấy từ biển lên và những thứ đưa từ rừng về" làm Tôt-tô-chan vô cùng phấn khởi, cứ muốn nhảy cẫng lên vì sung sướng.
Khi đi kiểm tra các hộp đựng thức ăn của học sinh, đôi vai thầy hiệu trưởng tắm trong ánh nắng buổi trưa êm diụ.
__________________

Tôt-tô-chan bắt đầu đi học


Sau khi nghe thầy hiệu trưởng noí: "Bây giờ cháu là học sinh của trường naỳ", Tôt-tô-chan cảm thấy khó lòng đợi đến sáng mai. Trước đây chưa bao giờ em mong mau đến ngày hôm sau như vậy. Sáng sáng mẹ thường phải mỏi miệng mới kéo em rra được khỏi giường. Nhưng hôm đó em dậy sớm hơn mọi người, tự mặc quần aó, rồi đeo cặp sách lên lưng, ngồi đợi.
Nhân vật dậy đúng giờ nhất trong nhà là Rôc-ky -con chó becgiê nó theo dõi hành vi hơi khác lạ của Tôt-tô-chan một cách nghi ngaị. Nhưng sau khi vươn vai, nó lại ngồi sát bên em, đợi chờ một điều gì đó sắp xảy ra.
Mẹ em có rất nhiều việc phải làm. Bà vừa chuẩn bị bữa sáng cho Tôt-tô-chan vừa chuẩn bị cho em hộp cơm trưa trong đó có "những thứ lấy từ biển lên và những thứ có trên đất liền". Mẹ còn buộc vào cổ Tôt-tô-chan tấm thẻ lên tàu được bọc bằng ni-lông.
- Hãy ngoan nghe con, -người cha tóc rối bù nói với em như vậy.
- Tất nhiên ạ, -Tôt-tô-chan đi giaỳ, mở cửa, rồi quay lại cúi đầu lễ phép chào tạm biệt mọi người.
Khi thấy Tôt-tô-chan bước đi, nước mắt cứ dâng đầy trên đôi mắt người mẹ. Thật khó lòng tin được rằng một cô bé hoạt bát, nhanh nhẹn đi học rất ngoan và phấn khởi như vậy lại vừa mới bị đuổi học. Bà mẹ tha thiết cầu mong sao cho lần này mọi chuyện sẽ được tốt lành.
Nhưng liền sau đó bà bỗng giật mình khi thấy Tôt-tô-chan vừa tháo tấm thẻ lên tàu và đeo nó vào con Rôc-ky. "Ôi lạy chuá...", bà mẹ lo lắng suy nghĩ, nhưng bà quyết định không nói một câu naò, mà hãy cứ đợi xem chuyện gì sẽ xảy ra.
Sau khi Tôt-tô-chan đeo tấm thẻ lên tàu vào cổ con Rôc-ky, em ngồi xuống và nói với nó:
- Đằng ấy thấy không? Tấm thẻ này không hợp với đằng ấy chút naò!
Tấm thẻ bị kéo lê trên mặt đất vì sợi dây buộc quá daì.
- Đằng ấy hiểu không? Đây là thẻ của tớ, ứ phải của đằng ấy. Đằng ấy không thể lên tàu được đâu. Nhưng tớ sẽ hỏi thầy hiệu trưởng và bác soát vé xem họ có cho đằng ấy đến trường không nhé!
Rôc-ky rất chú ý lắng nghe, hai tai giỏng lên. Nó ngáp dài sau khi liếm liếm vào tấm thẻ.
- Con tàu lớp học không chạy đâu nên tớ thấy đằng ấy không cần phải có vé lên taù. Nhưng hôm nay đằng ấy phải ở nhà, chờ tớ về nhé.
Rôc-ky thường đi theo Tôt-tô-chan đến tận cổng trường rồi sau đó mới quay về. Tất nhiên là hôm nay nó cũng mong được làm như vậy.
Tôt-tô-chan tháo tấm thẻ đeo ở cổ con Rôc-ky ra rồi thận trọng đeo vào cổ mình. Một lần nữa em tạm biệt cha, mẹ.
Sau đó Tôt-tô-chan chạy đi không thèm ngoaí đầu laị. Chiếc cặp sách đập bồm bộp vào lưng em. Con Rôc-ky vui vẻ chạy bên em.
Con đường đến nhà ga cũng gần bằng con đường đến trường cũ, vì vậy Tôt-tô-chan đã gặp lại những con cún, những chú mèo và cả những bạn cùng lớp trước đây.
Liệu mình có nên khoe tấm thẻ lên tàu với họ hay không nhỉ? Tôt-tô-chan đắn đo, nhưng em không muốn đến chậm nên em quyết định không khoe vào hôm đó, vội vã đến trường.
Khi thấy Tôt-tô-chan rẽ phaỉ, về hướng nhà ga, chứ không rẽ trái như thường lệ, con Rôc-ky dừng lại và nhìn quanh một cach lo lắng. Đến cổng nhà ga rồi, Tôt-tô-chan chạy lại với con Rôc-ky đang đứng vẻ hoang mang.
- Tớ không đến trường cũ nữa đâu, bây giờ tớ đến trường mới cơ.
Tôt-tô-chan áp má mình vào mặt con Rôc-ky. Đôi tai nó có mùi hôi hôi, nhưng, như mọi ngày đối với em, đây lại là mùi quen thuộc dễ chiụ.
- Bai bai- em nói và leo lên các bậc thềm dẫn vào nhà ga, sau khi giơ tấm thẻ lân tàu cho người soát vé xem. Con Rôc-ky gầm gừ khe khẽ và đứng nhìn mãi cho đến khi không còn thấy Tôt-tô-chan đâu nữa.
__________________

Lớp học trên con tàu

Khi Tôt-tô-chan đến cửa toa tàu mà thầy hiệu trưởng đã nói là phòng học của em, cả lớp chưa có bạn nào đến cả. Đây là loaị toa tàu kiểu cổ, cửa có tay keó. Người ta phải nắm chặt lấy nó kéo mạnh về phía bên phaỉ, bằng cả hai tay. Tôt-tô-chan nhìn vào bên trong toa, trống ngực đập rộn ràng, vẻ mặt đầy xúc động: "Ôi!".
Ngồi học ở đây sẽ giống như đang trong một chuyến đi daì, cứ đi maĩ, đi maĩ. Phía trên cửa sổ vẫn còn những giá để hành lý. Chỉ có khác là ở phía đầu toa treo một bảng đen. Và thay cho hai hàng ghế dọc là những bộ bàn ghế học sinh xếp ngang hướng về phía trước. Mọi thứ khác đều vẫn còn nguyên như cũ, trừ những sợi dây da để nắm tay. Tôt-tô-chan bước vào và ngồi xuống chỗ của một bạn nào đó. Những chiếc ghế gỗ ở đây cũng giống như ở trường cũ, nhưng tiện lợi hơn và em thấy có thể ngồi ở đây suốt ngày được. Tôt-tô-chan vô cùng phấn khởi. Em rất thích trường này và quyết định ngày nào cũng đến trường, kể cả ngày nghỉ.
Tôt-tô-chan nhìn qua cửa sổ. Em biết rằng con tàu đang đứng yên tại chỗ, nhưng hình như nó đang chuyển động, phải chăng vì những bông hoa và những khóm cây trên sân trường cứ rung rinh lay động trước gió đã cho em cái cảm giác kia?
- Thú vị thật! -cuối cùng Tôt-tô-chan reo lên như vậy. Sau đó, áp mặt vào cửa sổ, em nghĩ ra vài câu hát như vẫn thường làm mỗi khi em phấn khởi.
"Vui mừng vui,
Là em vui mừng vui!
Sao em vui?
Vì..."
Vừa lúc đó có một bạn bước vaò, một bạn gaí. Bạn ấy lấy vở và hộp bút ra khỏi cặp rồi để lên bàn. Sau đó bạn kiễng chân để cặp lên giá. Bạn ấy cũng để túi đựng giày lên đó. Tôt-tô-chan không hát nữa và em cũng bắt chước làm như vậy. Sau đó, lại một bạn trai vào lớp. Bạn ấy đứng từ ngoaì cửa và quăng cặp sách lên giá cứ như thế, là một cầu thủ bóng rổ. Chiếc cặp nảy lên và rơi xuống sàn. "Ném tồi quá", bạn ấy vừa nói vừa nhặt chiếc cặp lên ngắm để ném tiếp. Lần này chiếc cặp nằm gọn trên giá. "Ném tài thật", em reo lên. Nhưng ngay sau đó, em lại noí: "Không, vẫn còn tồi lắm", khi em trườn trên bàn mở cặp lấy vở và hộp bút chì ra. rõ ràng bạn ấy đã ném trượt trong lần ném đầu tiên.
Cuối cùng chỉ có chín học sinh trong toa taù. Các em là học sinh lớp một của trường Tô-mô-e Ga-ku-en.
Các em sẽ cùng nhau đi trên chuyến tàu naỳ.
__________________

Bài học ở trường Tô-mô-e

Đến học ở trong toa xe tưởng đã là chuyện khác rồi, vậy mà cách sắp xếp chỗ ngồi ở đây cũng kỳ lạ nốt. Ở trường học khác sinh được bố trí ngồi một chỗ cố định. Nhưng ở đây các em được phép ngồi bất kỳ chỗ nào mà các em thích trong các buổi học.
Sau một lúc suy nghĩ và nhìn quanh Tôt-tô-chan quyết định ngồi cạnh bạn gái đến sau em sáng nay vì bạn ấy mặc chiếc váy có thêu con thỏ tai daì.
Tuy nhiên, điều kỳ lạ nhất ở trường này lại chính là các bài học.
Thông thường ở các trường khác thời khóa biểu sắp xếp theo từng bộ môn, ví dụ, sau tiết tiếng Nhật là tiết toán... Nhưng ở trường này lại hoàn toàn khác. Trong giờ đầu cô giáo ghi toàn bộ các đề bài và những câu hỏi của các môn học trong ngày lên bảng. Sau đó, cô noí: "Bây giờ các em có thể bắt đầu bất kỳ môn nào mà các em thích".
Như vậy là học sinh có thể bắt đầu bằng môn tiếng Nhật, môn toán hay bất kỳ một môn nào đó cũng được. Em nào thích văn thì có thể làm văn, em nào thích môn lý thì có thể thử nghiệm đun sôi một chất nào đó trong chiếc bình thót cổ trên chiếc đèn cồn, như vậy những tiếng nổ nhỏ rất có thể sẽ xảy ra trong bất kỳ phòng học naò.
Phương pháp dạy học này giúp giáo viên theo dõi học sinh từ lớp thấp đến lớp cao - hiểu rõ hứng thú của từng em cũng như cách suy nghĩ và đặc điểm của mỗi em. Đây là một phương pháp lý tưởng giúp giáo viên thực sự hiểu học sinh của mình.
Về phần học sinh, các em thường rất muốn được bắt đầu bằng môn học mà các em thích nhất. Và thực tế, các em có cả một ngày để xoay xở với các môn mà mình không thích, có nghĩa là ở chừng mực nào đó các em cũng đã tự giải quyết được các vấn đề naỳ. Việc học tập hầu như hoàn toàn chủ động và học sinh có thể gặp, trao đổi với giáo viên bất kể lúc nào khi cần. Giáo viên cũng có thể đến với học sinh, nếu muốn, và giải thích bất kỳ một vấn đề nào cho đến khi các em hiểu thật cặn kẽ. Sau đó học sinh được giao thêm bài tập làm ở nhà. Đây là phương pháp nghiên cứu theo đúng nghĩa của nó, và điều đó có nghĩa là không một học sinh nào ngồi lơ đãng trong lúc thầy nói và giải thích.
Học sinh lớp một chưa đủ trình độ tự học một mình, song mặc dù vậ, các em vẫn được phép bắt đầu bằng bất kỳ môn học nào mà các em thích.
Có em chép lại bảng chữ caí, một số em khác vẽ tranh, em thì đọc sách, lại có một số em tập thể dục mềm deỏ. Bạn gái ngồi cạnh Tôt-tô-chan đã biết hết các chữ cái và lần lượt ghi vào vở. Tất cả đều mới mẻ nên lúc đầu Tôt-tô-chan hơi lo lắng và không biết phải làm gì.
Đúng lúc đó, một bạn trai ngồi phía sau em đứng dậy cầm quyển vở đi lên bảng để hỏi thầy một điều gì đó. Cô giáo ngồi bên chiếc bàn cạnh bảng đen , đang giải thích cho một học sinh khác. Tôt-tô-chan không nhìn quanh phòng học nữa, hai tay chống cằm, em dán mắt vào lưng bạn trai đang đi lên bảng. Bạn ấy kéo lê đôi chân và toàn thân lắc lư một cách đáng sợ. Lúc đầu Tôt-tô-chan tưởng bạn ấy cố tình làm như vậy, nhưng ngay sau đó em hiểu ra rằng bạn ấy không thể làm khác được.
Tôt-tô-chan tiếp tục theo dõi khi người bạn kia về chỗ. Bốn mắt nhìn nhau. Bạn ấy mỉm cười, Tôt-tô-chan cũng vội vàng mỉm cười đáp laị. Khó khăn lắm cậu bé mới ngồi được vào chỗ của mình, Tôt-tôchan quay lại hoỉ:
- Tại sao bạn lại đi như vậy?
Bằng một giọng dịu dàng, cậu bé trả lời nhỏ nhẹ:
- Mình bị bại liệt.
- Bại liệt? - Tôt-tô-chan nhắc laị, vì từ xưa đến nay chưa bao giờ em nghe đến từ naỳ.
- Đúng, bại liệt, -cậu bé thì thầm, -không phải chỉ có chân mình bị liệt mà cả tay mình nữa. -Bạn ấy giơ tay lên. Tôt-tô-chan nhìn vào cánh tay trái của bạn. Những ngón tay dài co quắp và gần như dính vào nhau.
- Người ta không có cách nào để chữa cho bạn à? -Tôt-tô-chan hỏi vẻ lo lắng. Bạn ấy không trả lời, Tôt-tô-chan cảm thấy ngượng ngùng và lấy làm tiếc là đã hỏi bạn câu đó. Nhưng rồi cậu bé noí:
- Tên mình là Y-a-su-a-ki Y-a-ma-mô-tô. Còn tên đằng ấy là gì?
Tôt-tô-chan mừng rỡ khi nghe giọng nói vui vẻ của cậu bé rồi nó to:
- Tên mình là Tôt-tô-chan.
Thế là Y-a-su-a-ki Y-a-ma-mô-tô và Tôt-tô-chan đã làm quen với nhau.
Mặt trời đốt nóng không khí trong toa. Ai đó đã mở cánh cửa sổ ra. Một làn gió xuân trong lành ùa vào trong xe hất tung mái tóc của đám trẻ.
Buổi học đầu tiên của Tôt-tô-chan tại trường Tô-mô-e bắt đầu như vậy đó.
__________________